W maju 1947 roku Zygmunt Mycielski zwierzył się matce z planu skomponowania, po ukończeniu symfonii, koncertu fortepianowego. Szereg działań społecznych, organizacyjnych oraz praca zarobkowa znacząco spowolniły proces twórczy i I Koncert fortepianowy ukończony został dopiero w 1954 roku. Twórca wiązał z nim ogromne nadzieje, jednakże nie spodziewał się tak chłodnego przyjęcia przez recenzentów oceniających partyturę z ramienia Związku Kompozytorów Polskich – partię solową potraktowano jako wielce skomplikowaną, momentami niewykonalną, a dramaturgię utworu jako przeładowaną niepotrzebnymi spiętrzeniami. 

Koncert przyjmuje tradycyjną, trzyczęściową postać, w której ogniwa skontrastowane są agogicznie i wyrazowo. Ponadto, szczególnie części skrajne, rozpadają się wewnętrznie na szereg mniejszych ogniw. O ile w finale koncertu jest to uzasadnione formą wariacyjną, o tyle w części pierwszej szeregowanie kolejnych odcinków i spajanie ich powracającym segmentem Allegro ma non troppo, rzeczywiście mogło budzić zastrzeżenia recenzentów. 

Partia solisty obfituje w typowe dla Mycielskiego zabiegi – gęstą, wielopłaszczyznową fakturę, rozbudowaną harmonikę z predylekcją do stosowania współbrzmień dysonansowych, permutacyjność motywiczną powodującą nieustanną „grę” z ustalonym porządkiem metrorytmicznym oraz eksponowanie fortepianu często w funkcji instrumentu perkusyjnego.