Ostatnia symfonia [VI Symfonia] (1985–1986)
obsada wykonawcza: 3 fl, 2 ob, cor ing, 2 cl B, 4 fg, cfg, 4 cor, 4 tr, 4 trbn, tb, gr c, cmp, ar, pfte, quintetto d’archi
dedykacja: -
czas trwania: ???
rękopis: Archiwum Zygmunta Mycielskiego, Zakład Rękopisów, Biblioteka Narodowa, sygn. V 14064 akc. 020455
Grave – Allegro – Lento – Poco piú mosso – Allegro – Lento – Vivace – Lento – Coda
O planowanej pracy nad VI Symfonią rozmyślał Zygmunt Mycielski już w 1984 roku informując o swoich zamiarach Andrzeja Panufnika (z listu z 29 XII 1984, cyt. za Zygmunt Mycielski – Andrzej Panufnik. Korespondencja, cz. 2: lata 1970–1987, oprac., wstęp i komentarze Beata Bolesławska-Lewandowska, Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, Warszawa 2018 s. 212). Komponowanie rozpoczął w Domu Pracy Twórczej w Konstancinie (marzec 1985), a kontynuował je w Ojai w Kalifornii, w posiadłości Mimy Porter (siostry przyjaciółki z czasów paryskich studiów – Marcelle de Manziarly). Postępująca choroba i hospitalizacja wpłynęły na chaotyczność i nerwowość pracy nad partyturą – ostatecznie Mycielski nie był usatysfakcjonowany z osiągniętego efektu (symfonia rozpada się na szereg skontrastowanych z sobą pod względem agogicznym, wyrazowym i fakturalnym ogniw, brak w niej konsekwentnie prowadzonej narracji muzycznej). I choć początkowo zachęcony przychylnością Jana Krenza kompozytor planował przekazać mu partyturę, ostatecznie, w październiku 1986 roku, napisał do Panufnika:
sknociłem OSTATNIĄ SYMFONIĘ. Nie dam tego grać, chyba że zmienię, poprawię, ale to trudne. Lepiej nowe pisać. Zły jestem na OSTATNIĄ, śpieszyłem się, myślałem, że to ja już DO SZUFLADY JADĘ, tymczasem mnie wyciągnęli, trzeba dalej jakoś usprawiedliwić resztę życia
(z listu z 8 X 1986, cyt. za Zygmunt Mycielski – Andrzej Panufnik…, op. cit., s. 236–238).
Zdeponowany w Bibliotece Narodowej rękopis Ostatniej symfonii obfituje w liczne, naniesione ołówkiem, poprawki, dopiski i skreślenia. Świadczą one o próbach cyzelowania wstępnych pomysłów, jednakże uwagę Mycielskiego przyciągały wówczas już zupełnie inne teksty i treści. Rozpoczynał pisanie swej ostatniej kompozycji – Fragmentów na chór i małą orkiestrę do słów Juliusza Słowackiego.